De geschiedenis van Vreeland
Vreeland is vanaf 1255 ontstaan bij kasteel Vredelant. Dit kasteel werd in die periode gebouwd door bisschop Hendrik van Vianden, als grensfort tegen Holland. Eeuwen eerder was er hier al sprake van een nederzetting, Dorssen geheten. Het is niet precies bekend waar die lag, maar waarschijnlijk in de Dorssewaardpolder. AI heel snel, in 1265 kreeg Vreeland stadsrechten. Deze werden in 1560 ontnomen door de Staten van Utrecht, na de sloop van het kasteel in 1529. De scherpe bocht van de Vecht, waarbinnen het kasteel gebouwd was, werd in de 15de eeuw afgesneden. Het rechte stuk rivier dat zo ontstond is de Vecht zoals die nu door Vreeland stroomt. De oude Vechtbocht is nog te herkennen in het water dat langs het Boerenlaantje en het Jubileumlaantje loopt.
Het stadje Vreeland ontwikkelde zich tussen het kasteelterrein en de rechte bochtafsnijding in de vorm van een bastide: met een rechthoekige structuur en haakse wegen. Tot de 17de eeuw bevond zich hoofdzakelijk bebouwing aan de oostoever. Het dorp ontwikkelde zich ook rondom de kerk, die tussen 1265 en 1275 als parochiekerk annex slotkapel was gebouwd. Deze kerk werd in 1333 verwoest. In de 14de eeuwse kerk die hierna werd gebouwd, zijn delen van het oude koor en de toren opgenomen. In latere eeuwen is de kerk diverse malen verbouwd en uitgebreid tot het laatgotische bouwwerk wat het nu is.
De kerk werd oorspronkelijk gewijd aan Sint Nicolaas de patroonheilige van de handel. Niet voor niets. De Vecht, zo belangrijk voor Vreeland, was immers een belangrijke handelsrivier. Hij stroomde vanaf de Kromme Rijn recht omhoog richting de Noordzee en was daarmee de kortste verbindingsrivier om vanuit het Rijngebied naar Noord-Europa te komen Deze transportfunctie zou de Vecht pas kwijtraken na 1892, toen het Merwedekanaal (nu: AmsterdamRijnkanaal) werd aangelegd.
Tot de eerste helft van de 20ste eeuw waren hier zo’n veertig winkeltjes. In 1930 kreeg de werkgelegenheid een forse impuls door de komst van de vatenfabriek Van Leer. Een aantal jaar later werd de N 201 aangelegd, die het dorp in tweeën deelde en zorgde voor een veel betere ontsluiting naar en van de buitenwereld.
Het aanzien van het dorp veranderde totaal na de Tweede Wereldoorlog, toen aan de westkant van het dorp diverse nieuwbouwprojecten verrezen. Wonen aan en bij de Vecht werd vanaf de jaren ’70 van de twintigste eeuw steeds populairder, en zo trok Vreeland vanaf die tijd een groeiend aantal inwoners van buitenaf. Vaak stadsmensen, die wilden genieten van de rust, de sfeer en de prachtige omgeving van het dorp. Tegenwoordig wonen er 1540 mensen in Vreeland; een gevarieerde bevolking die bestaat uit oerVreelanders en nieuwe Vreelanders, maar die de liefde voor hun dorp delen en alle bijzondere aspecten van dit pareltje aan de Vecht erg waarderen.